In de samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Stichting Ons Dorpshuis Westeremden is een archeologisch onderzoek uitgevoerd door de afdeling archeologie van MUG Ingenieursbureau op de wierde van Westeremden. De aanleiding voor het onderzoek is de gedeeltelijke versteviging en nieuwbouw van het dorpshuis van Westeremden. Dit dorpshuis staat op het hoogste deel van de wierde, naast de 13e-eeuwse kerk.
De opzet van het onderzoek was gericht op publieksparticipatie. Het onderzoek startte op maandag 8 juni 2020 onder grote publieke belangstelling. De inwoners van Westeremden konden zelf meehelpen met het onderzoek en ook de media was al snel ter plaatse. Op woensdag 10 juni kwamen tevens drie groepen leerlingen van de Abt Emoschool langs om mee te helpen met de opgravingen en om kennis te nemen van het verleden van Westeremden.
Het archeologische onderzoek is afgerond op donderdag 11 juni. Op de locatie van het voormalige achterhuis, waar de nieuwbouw plaatsvindt, is een tweetal aan sleuven gegraven waarin is gezocht naar archeologische sporen en vondsten. Ook zijn drie mechanische steekboringen gezet om de volledige dikte van de wierde vast te leggen. Uit deze boringen blijkt dat de wierde van Westeremden ongeveer acht meter dik is. Bij de uitwerking van het onderzoek worden alle afzonderlijke lagen van de wierde die in de steekboringen zijn bemonsterd, nader bestudeerd om de ontwikkeling van de wierde te achterhalen. Hiervoor worden onder meer pollenmonsters genomen en kan uiteindelijk een reconstructie gemaakt worden van alle beplanting die er op en rond de wierde heeft gestaan en kan een reconstructie van het landschap worden gemaakt. Ook wordt aan de hand van de in de lagen aanwezige macroresten bekeken hoe de voedseleconomie zich heeft voltrokken en wordt door het dateren van organische materialen door middel van 14C- of koolstofdatering de ouderdom van de afzonderlijke lagen bepaald.
Er zijn verscheidene vondsten gedaan tijdens het onderzoek. Zo zijn er waterputten gevonden die dateren uit zowel de late middeleeuwen als de nieuwe tijd. Verder is er voornamelijk veel aardewerk en bouwmateriaal (bakstenen/kloostermoppen, tegels en dakpannen) gevonden dat dateert uit de periode tussen 1500 t/m 1800. Deze vondsten komen vooral uit de bovenste bodemlaag, die op de wierdelagen ligt en hoort bij de bewoning in de nieuwe tijd, toen hier het oude achterhuis lag. In de wierdelagen zelf is veel middeleeuws aardewerk en dierlijk bot aangetroffen. De vroegste vondsten zijn scherven kogelpotaardewerk met schelpgruismagering, die gedateerd kunnen worden in de 9e of 10e eeuw. De meest unieke vondst van het onderzoek is echter een viertal kloostermoppen waarop een handafdruk en vier vingertoppen zichtbaar zijn. Dit betreft het een merkteken of signatuur van de steenbakker; tijdens het productieproces werd iedere partij of batch kloostermoppen hiervan voorzien. Het is uitzonderlijk dat zoveel stenen met dezelfde signatuur bij één onderzoek worden gevonden. Er is ook een kloostermop steen gevonden met de afdruk van hondenpootjes erin. Dit is echter geen signatuur: waarschijnlijk heeft een hond toen de stenen lagen te drogen over de stenen gelopen om zo de afdruk achter te laten.
Voor meer informatie kunt u terecht op de website van Stichting Ons Dorpshuis Westeremden.
De luchtfoto is gemaakt door dr. R.J. Stöver en de foto's van de handstenen zijn afkomstig van de website van Stichting Ons Dorpshuis Westeremden.
