Sinds de zomer van 2024 voeren we archeologisch onderzoek uit aan de Lagestraat in Loppersum (provincie Groningen). Een drietal woningen is gesloopt en wordt versterkt en aardbevingsbestendig gemaakt. Inmiddels hebben we twee opgravingen uitgevoerd (nummers 6 en 10) en in november volgt de derde opgraving (nummer 34). Direct onder de verwijderde betonvloer begon de historie al: we troffen daar resten van eerdere bebouwing aan zoals funderingen en kelders, maar ook vondstrijke waterputten en afvalkuilen. De opgravingen aan de Lagestraat vormen dan ook een belangrijke bijdrage over onze kennis van de Lopperse geschiedenis.
De Lagestraat in Loppersum ligt aan de Schipsloot, een belangrijke waterweg die sinds de middeleeuwen verbonden is met de Wijmers en het Damsterdiep. Via het Damsterdiep kon de stad Groningen en de haven van Delfzijl makkelijk bereikt worden. Het dorp Loppersum is sinds de Romeinse tijd bewoond en heeft een rijke geschiedenis.
16e-eeuws
Direct onder de afgebroken woningen hebben de archeologen resten van voorgangers van de huidige woningen gevonden, waarvan de oudste uit de 16e eeuw dateren. In de fundering zijn kloostermoppen hergebruikt. De moppen zijn waarschijnlijk afkomstig van een afgebroken steenhuis dat in de buurt stond en zijn verdedigingsfunctie verloor in veiligere tijden.
Het Verraad van Rennenberg
De 16e eeuw was een roerige tijd: in 1568 brak de 80-jarige oorlog uit. Tot dat moment overheersten de Spanjaarden en was de bevolking katholiek. Protestantse Staatse troepen veroverden grote delen van Nederland op de Spanjaarden. Het jaar 1580 is een marker in de geschiedenis van Loppersum. De Groningse Stadhouder Rennenberg loopt in dat jaar over naar de Spanjaarden en vanaf dan zijn Groningen en de Ommelanden wederom katholiek. Bevrijd van het protestantisme volgt een korte periode van handelsvrijheid en rijkdom. In deze periode volgde de dorpsuitleg aan de Lagestraat. Nog geen vijftien jaar later veroverden de Staatse troepen Loppersum alsnog.
Rijke handelaren
De Lagestraat had een gunstige ligging, direct aan de waterweg met goede bevoorradingsmogelijkheden. Naast funderingsresten hebben we op de achtererven metaal, aardewerk, dierlijk bot en glas gevonden. Al deze vondsten hangen samen met de datering van de bebouwingsresten. De erven bestaan uit een kakofonie van beerputten, waterputten en afvalkuilen. Qua opbouw zijn de erven vergelijkbaar. De vondsten duiden op de aanwezigheid van rijke handelaren en burgers in de late 16e eeuw.
Vervolg
In november 2024 vervolgen we de opgravingen aan de Lagestraat op nummer 34. We hopen hier nog meer te leren over de geschiedenis en ontwikkeling van de Lagestraat in de 16e eeuw.
Milieukundig onderzoek
Om de bodemkwaliteit te bepalen, onderzochten onze milieukundigen de bodem. Met behulp van grondboringen zijn bodemmonsters genomen en getest op zware metalen zoals lood, koper en andere schadelijke stoffen. Na de classificatie van de vervuiling is vastgesteld of er gevolgen zijn voor het archeologisch veldwerk. Pas daarna is de archeologische opgraving van start gegaan.
